Starożytny Egipt jest jedną z kolebek cywilizacji. Jego powstanie szacuje się na ok. 6000 lat przed naszą erą. Pełną władzę w państwie sprawował faraon, pełniący także funkcję ziemskiego boga. Poza nim wierzono w ok. 1400 bóstw, z czego najważniejszym był bóg słońca Ra.
Sztuka dywinacji (przepowiadania przyszłości) przyszła do Egiptu stosunkowo późno, bo dopiero ok. 1500 lat przed naszą erą, ale najwięcej wzmianek na ten temat pojawia się w okresie 1069-332 lata p.n.e., gdzie (wg źródeł Uniwersytetu Harwarda) można znaleźć wzmianki na temat decyzji wyroczni zarówno królewskich, jak i dla „zwykłych” obywateli kraju. A czymże ta wyrocznia była?
Egipskie posągi
Egipcjanie wierzyli, że za wszystko odpowiedzialni byli bogowie, toteż do nich zwracali się z prośbami o pomoc. Niektórzy polegali na dekretach faraona i jego systemu, inni zaś zwracali się do bogów „z góry”, najczęściej Amona, który także miał wiele form. Jednak modlitwy to często za mało. Bo skąd rybak miał wiedzieć czy najlepszy połów będzie miał w pierwszy czy dziesiąty dzień miesiąca? A handlarz, czy jego towar został odpowiednio opłacony? Także sam faraon szukał porady np. na temat organizacji kampanii wojskowej czy najlepszej trasy wyprawy handlowej. Z pomocą przychodziła figurka boga, stojąca w świątyni, która ucieleśniała odpowiedzi na zadane pytania. Faraon miał dostęp do niej dużo częściej, ale i obywatele mogli zwracać się z prośbą o pomoc w czasie cyklicznych procesji.
Jak to wyglądało?
Kapłani brali posąg na ramiona i szli z nim, przystając, kiedy ludzie chcieli zapytać o coś wyrocznię. Odpowiedzi nie były zbyt rozbudowane, ponieważ opierały się na systemie kiwnięć – kiedy figura pochyliła się do przodu, odpowiedź była twierdząca, jeżeli do tyłu lub na boki, odpowiedź oznaczała „nie”. Niektórzy naukowcy uważają, że statuy te miały ruchome części, którymi sterowali sami kapłani. Nie był więc to najbardziej losowy z systemów przepowiadania przyszłości. Jednak tak, jak w przypadku obywateli, odpowiedzi miały wpływ wyłącznie na osobę i/lub bliskie jej osoby, tak w przypadku króla wyrocznia mogła mieć wpływ na cały kraj. Jako że król decydował, które z przepowiedni trafią na papirusy lub ściany świątyni, rzadko zdarzało się, że były odnotowane te niekorzystne dla niego.
Rytualistyka
Rytuały cieszyły się dużą popularnością, ale nie były dostępne dla wszystkich. To kapłani byli głównymi głównymi praktykami magii w Egipcie. Mieli oni dostęp do tajemnej wiedzy, przekazanej przez bogów. Najbardziej szanowanymi byli ci, którzy potrafili odczytywać starożytne księgi, przechowywane w pałacowych bibliotekach i świątyniach. To oni używali rytuałów, aby ochronić króla i pomagali zmarłym w odrodzeniu się.
Byli także kapłani-uzdrowiciele, którzy specjalizowali się w magii leczniczej. Niższy status zaś mieli ci, którzy uprawiali rytualistykę związaną z pozbywaniem się gadów i owadów, które nie były dla człowieka zbyt przyjazne.
Kobiety także uprawiały magię – kobiety wiedzące mogły sprawdzić, jaki duch lub bóstwo wpędza drugą osobę w kłopoty i znały remedia na to.
Uważało się, że najlepszą porą na rytuały jest świt. Kapłan musiał pozostać w rytualnej czystości, co mogło obejmować kąpiel, powstrzymywanie się od kontaktów seksualnych lub kontaktów z osobami „zanieczyszczonymi” (np. osobami balsamującymi zwłoki lub kobietami w menstruacji), ważne było także świeże ubranie.
Niektórzy kapłani do swoich obrzędów używali metalowych lub – w późniejszym okresie – zrobionych z kości słoniowej półokrągłych różdżek – symbolu mocy kapłana, który potrafił zmusić istoty/duchy do posłuszeństwa. Różdżek używało się także do wyznaczania okręgów ochronnych. Tworzono także amulety. Jednak najbardziej prestiżowym zajęciem było układanie zaklęć ochronnych lub leczniczych, które – zapisane na papirusie – przekazywane były z pokolenia na pokolenie. Zaklęcie składało się z dwóch części: słów, które należy wypowiedzieć dokładnie i wyraźnie oraz opisu działania, które należy podjąć. Zaklęcia te stosowało się do aktywowania mocy amuletów (równie popularnych w Egipcie), figurki lub mikstury leczniczej.
Czarna magia
Chociaż Egipcjanie przez długi czas uznawali, że tylko cudzoziemcy parają się czarną magią, zdarzali się kapłani, którzy, za odpowiednie wynagrodzenie, używali magii w celu osłabienia lub zniszczenia wroga. Imiona obcych wrogów lub zdrajców Egiptu wypisywano na glinianych tabliczkach, garnkach lub figurkach z podobizną osoby, która miała zostać przeklęta, a następnie były palone, łamane albo zakopywane na cmentarzach. Uważało się, że przedmiot będzie bardziej skuteczny, jeżeli zostanie dodatkowo wzmocniony DNA ofiary.
Takiego rodzaju praktyk kapłani, dworzanie i damy dworu próbowali użyć przeciwko Ramzesowi III. Wykradli oni księgę czarnej magii z dworskiej biblioteki i używali zapisanych w niej zaklęć oraz mikstur w celu pozbycia się króla oraz jego gwardii ochronnej. Spisek jednak obrócił się przeciwko nim. Król oskarżył ich o czary i skazał na śmierć.
Przeczytaj także: Po co jestem na tym świecie? O karmicznej drodze życia
Źródła:
HarvardX, PredictionX: Omens, Oracles & Prophecies
http://www.bbc.co.uk/history/ancient/egyptians/magic_01.shtml
102 ciekawostki o starożytnym Egipcie
Mapa Przeznaczenia 